Kinderen in de lagere school willen vasten, ook al mag dat niet: “Ik vertel dan over het ‘kindervasten’” (15/03/2025)
De vastenmaand voor moslims is volop bezig, en dat merken ze ook op school. Zelfs kinderen uit de eerste leerjaren willen graag meedoen. "Om erbij te horen, wat heel begrijpelijk is. Maar gezond is het niet, dus we raden het af."
“Ik heb het deze week nog in al mijn klassen gevraagd: wie heeft er vandaag boterhammen bij? Er gingen ook handen omhoog van kinderen van wie ik zeker weet dat ze niet mogen vasten van hun ouders. Dan gaan we samen kijken in de boekentas. Als er wel degelijk een brooddoos inzit, vraag ik hen om het toch te eten. ‘Je mama en papa hebben eten meegegeven omdat je niet mag vasten’. En dan zijn ze mee met het verhaal.”
Bahattin Koçak is islamleraar in Beringen en merkt ook deze vastenperiode dat erg jonge kinderen graag luid verkondigen dat ze meedoen aan de ramadan. Volgens de traditie mag je dan niet eten of drinken tussen zonsopgang en zonsondergang. “Maar voor zulke jonge kinderen mag dat echt niet”, zegt Koçak. “De gezondheid staat voorop.”
Groepsgevoel
Deelnemen aan de ramadan mag zodra de lichamelijke puberteit is begonnen. “Maar zelfs dan nog is het aan de ouders om te zien of hun kind dat fysiek wel aankan. In het vijfde en het zesde leerjaar beginnen al meer scholieren mee te doen. Ook dan voelen we als leraars hun vermoeidheid in de late namiddag. ‘Zie je wel, bespreek het eens met je ouders want je moet ook mee zijn met de lessen’, is dan de boodschap.”
Dat ook erg jonge kinderen graag meedoen aan de ramadan, is volgens Koçak “om erbij te horen”. De feestelijke iftar-maaltijden na zonsondergang geven een groepsgevoel waar ze graag deel van uitmaken. “Bij de grote groep horen, dát is hun motivatie”, zegt hij. “En dus leg ik hen uit dat eten en drinken maar het topje van de ijsberg is. Er speelt meer: ramadan gaat om solidariteit, om innerlijke rust, en proberen om meer mens te worden. Eigenlijk is er veel gelijkenis met de christelijke vasten. We zitten met heel veel collega’s op dezelfde lijn en proberen er op een speelse manier een mooie maand van te maken.”
Koçak adviseert in de klas de jonge kinderen die toch willen meedoen. “Ik geef aan waarom ze níét mogen vasten. Maar er zijn er die dan toch willen proberen. Dan vertel ik dat er een kindervasten bestaat: ‘Als je een koekje bij hebt voor tijdens de speeltijd, probeer dan eens om dat pas tijdens de middag op te eten.’ Op die manier lossen ze het dan op.”
“Wat ze ook kunnen doen, is proberen om in het weekend mee te doen. Op maandag hoor ik dan de verhalen. ‘Meester, het was moeilijk. Ik heb toch maar iets gedronken en een boterhammetje gegeten.’”
Geen dwang
Ouders die hun kinderen al op die leeftijd aanzetten of dwingen om deel te nemen aan de vasten, is Koçak nog niet tegengekomen. “Het gebeurt misschien in heel uitzonderlijke gevallen, maar ik heb nog geen probleemgevallen gehoord.”
Ook bij de onderwijskoepels zijn daarover geen meldingen binnengekomen. Het Netwerk van Islamexperten, dat vormingen geeft aan onderwijspersoneel en CLB-medewerkers over aan de islamgerelateerde thema’s, raadt leerkrachten aan om contact op te nemen met de ouders als er tekenen van vermoeidheid of uitputting zijn.
Over oudere kinderen klinkt het zo: “Als ouders het vasten van hun kind ondersteunen, is het belangrijk als leerkracht om die keuze te respecteren. Het is acceptabel om bezorgdheid te uiten, maar het is niet nodig om de leerling te overtuigen of te dwingen.”
Aan ouders van wie de (oudere) kinderen wel vasten, geeft het Netwerk de raad om voor zonsopgang “gezonde en voedzame maaltijden te bereiden, om ervoor te zorgen dat je kinderen voldoende energie hebben tijdens de vastenperiode”.
Bron: Het belang van Limburg